"Het federale fiscale voordeel voor een tweede woning kan fors hoger liggen dan het Vlaamse voordeel voor een eerste woning", dat zegt fiscalist bij Wolters Kluwer, Jef Wellens.

Vlaanderen heeft als eerste regio de woonbonus afgebouwd. Nieuwe hypothecaire leningen die dit jaar voor de eigen woning worden gesloten, leveren per kredietnemer jaarlijks 330 euro minder fiscale voordelen op dan in Wallonië en 490 euro minder dan in Brussel. In het Vlaams Gewest geeft de woonbonus nog recht op een belastingvermindering van 912 euro, of 40 procent van de betaalde kapitaalaflossingen en intresten tot 2280 euro. Dat bedrag bestaat uit een basisbedrag van 1520 euro, met een verhoging van 760 euro gedurende de eerste tien jaar van de looptijd, zolang de woning de enige woning van de kredietnemer is.

Fiscale voordeel

Leent u voor de aankoop van een tweede verblijf, dan hebt u geen recht op de woonbonus. Toch levert ook zo'n lening een fiscaal voordeel op. De kapitaalaflossingen geven recht op de belastingvermindering voor het langetermijnsparen. Meestal is een tweede verblijf niet de hoofdverblijfplaats van de kredietnemer, en dus niet de eigen woning waarvoor de gewesten bevoegd zijn. De federale overheid kent dan het fiscale voordeel toe. Dat voordeel bedraagt 30 procent van de kapitaalaflossingen tot maximaal 2260 euro, of 678 euro per persoon per jaar. Dat is minder dan het voordeel van de nieuwe Vlaamse woonbonus, maar naast de vermindering voor kapitaalaflossingen zijn ook de intresten fiscaal aftrekbaar, en die aftrek levert al gauw meer dan 1000 euro op. Zo kan het federale fiscale voordeel voor een tweede woning fors hoger liggen dan het Vlaamse voordeel voor een eerste woning.

Als die tweede woning toch de hoofdverblijfplaats van de kredietnemer wordt, is niet langer de federale overheid maar het Vlaams Gewest bevoegd. Vlaanderen snoeide in de woonbonus voor de enige woning, maar liet het fiscale voordeel voor een tweede woning ongemoeid. Meer nog: Vlaanderen breidde dat zelfs uit. Het maximumbedrag van de kapitaalaflossingen dat recht geeft op de Vlaamse vermindering voor langetermijnsparen (30%) bedraagt 2280 euro, iets meer dan het federale, wat een belastingbesparing van 684 euro oplevert. Daarnaast voorziet Vlaanderen als enige regio voor zulke woningen nog in een specifieke belastingvermindering van 40 procent voor de intresten, zodat het Vlaamse fiscale voordeel voor een tweede woning die als hoofdverblijfplaats wordt gebruikt, veel hoger kan liggen dan voor de eerste eigen woning.

Vlaamse woonbonus

De afbouw van de Vlaamse woonbonus en het behoud van de fiscale voordelen voor een tweede woning hebben bizarre neveneffecten. Als u in Vlaanderen woont en dit jaar een lening afsluit voor een woning die uw enige woning is en waarin u zich ook gaat vestigen, kunt u aanspraak maken op de Vlaamse woonbonus. U bespaart dan 912 euro belasting, zolang die woning uw enige woning blijft. Wordt u na 2015 eigenaar van een tweede woning zelfs onvrijwillig, bijvoorbeeld door als enige erfgenaam uw ouderlijke woning te erven _ dan krimpt het fiscale voordeel van de woonbonus tot 608 euro. Het bedrag van de leningslasten met een belastingvermindering (40%) wordt dan beperkt tot 1520 euro. De verhoging met 760 euro vervalt, omdat uw woning niet langer uw enige woning is.

In dat geval was u veel beter al eigenaar van een woning voordat u de lening aanging. Dan kreeg u vanaf het begin het fiscale voordeel voor langetermijnsparen (30%). Maar dat voordeel overtreft hier ruim het voordeel van de woonbonus: het bedrag van de kapitaalaflossingen met belastingvermindering wordt niet beperkt tot 1520 euro, maar blijft geplafonneerd op 2280 euro, wat op zich al leidt tot een belastingvermindering van 684 euro, of 76 euro meer. Bovendien krijgt u in Vlaanderen voor de intresten nog een extra belastingvoordeel van enkele honderden euro's per persoon en per jaar.

In die situatie biedt het Vlaamse langetermijnsparen voor de tweede eigen woning duidelijk meer voordelen dan de Vlaamse woonbonus voor de eerste eigen woning, doordat de Vlaamse regering vergat het fiscale voordeel voor een tweede woning evenredig af te bouwen. Personen die lenen voor een investeringspand, eventueel in het buitenland, varen er wel bij. Maar de schaarse middelen kunnen zinvoller worden besteed.